CÁCH XÂY DỰNG TẦM NHÌN CHIẾN LƯỢC AI CHO LÃNH ĐẠO DOANH NGHIỆP

AI đã trở thành một công cụ mạnh mẽ giúp doanh nghiệp nâng cao hiệu quả và duy trì lợi thế cạnh tranh. Để thành công với AI, lãnh đạo không chỉ cần áp dụng công nghệ mà còn phải phát triển một tư duy chiến lược phù hợp. Việc hiểu và khai thác AI đòi hỏi lãnh đạo phải có cái nhìn dài hạn, từ việc xây dựng chiến lược dữ liệu, cải tiến quy trình vận hành, đến việc thúc đẩy sự đổi mới trong toàn bộ tổ chức. Bài viết dưới đây, AI FIRST sẽ chia sẻ tới bạn đọc những kỹ năng và tầm nhìn chiến lược AI cho lãnh đạo doanh nghiệp.

1. Tại sao lãnh đạo cần có tầm nhìn chiến lược về AI?

AI không chỉ là một xu hướng công nghệ mà đã trở thành yếu tố sống còn đối với sự phát triển của doanh nghiệp. Đối với các lãnh đạo doanh nghiệp, cần phải có tầm nhìn chiến lược về AI để tận dụng tối đa tiềm năng của công nghệ này và giúp doanh nghiệp phát triển bền vững. Dưới đây là lý do tại sao tầm nhìn chiến lược về AI là yêu cầu bắt buộc đối với lãnh đạo ngày nay:

1 - AI là yếu tố thay đổi cuộc chơi trong kinh doanh

Công nghệ AI của hiện tại và tương lai có tác động sâu rộng đến mọi lĩnh vực, từ sản xuất, marketing, tài chính cho đến chăm sóc khách hàng. Các doanh nghiệp không nhanh chóng thích ứng với AI sẽ đối mặt với nguy cơ bị tụt lại phía sau trong một thế giới cạnh tranh ngày càng khốc liệt. Tầm nhìn chiến lược về AI giúp lãnh đạo nhìn nhận và áp dụng công nghệ này một cách hiệu quả, từ đó giữ vững vị thế cạnh tranh và khai thác các cơ hội mới.

2 - Tạo ra các cơ hội phát triển và đổi mới

AI không chỉ giúp tối ưu hóa các quy trình hiện tại mà còn mở ra các cơ hội đổi mới sản phẩm, dịch vụ và mô hình kinh doanh. Lãnh đạo có tầm nhìn chiến lược về AI sẽ biết cách ứng dụng công nghệ này để khám phá và khai thác các cơ hội chưa được phát hiện, tạo ra các sản phẩm mới hoặc cải tiến quy trình hiện có. Tầm nhìn này không chỉ giúp doanh nghiệp duy trì sự phát triển mà còn giúp tạo ra sự khác biệt trong ngành.

3 - Tăng cường khả năng ra quyết định chính xác

AI có khả năng phân tích dữ liệu lớn và cung cấp những dự báo chính xác, giúp lãnh đạo đưa ra các quyết định chiến lược một cách sáng suốt hơn. Thông qua việc sử dụng AI, lãnh đạo có thể dự đoán các xu hướng thị trường, hành vi khách hàng, và tối ưu hóa chiến lược doanh nghiệp. Tầm nhìn chiến lược về AI giúp lãnh đạo biết cách tận dụng dữ liệu và công cụ AI để đưa ra các quyết định thông minh hơn, từ đó tăng trưởng doanh thu và lợi nhuận.

4 - Cải thiện hiệu quả vận hành và giảm chi phí

Một trong những lợi ích lớn nhất của AI là khả năng tự động hóa và tối ưu hóa các quy trình vận hành trong doanh nghiệp. Các nhiệm vụ lặp lại, như quản lý kho, phân tích dữ liệu, hay chăm sóc khách hàng, có thể được thực hiện nhanh chóng và chính xác hơn nhờ AI. Điều này không chỉ giúp giảm chi phí vận hành mà còn giúp nhân viên tập trung vào các công việc có giá trị cao hơn. Lãnh đạo có tầm nhìn chiến lược sẽ biết cách triển khai AI để tối ưu hóa quy trình, tăng năng suất và giảm thiểu lãng phí.

5 - Đảm bảo sự đổi mới và sự bền vững trong tương lai

Tầm nhìn chiến lược về AI không chỉ giúp doanh nghiệp thành công trong hiện tại mà còn đảm bảo sự bền vững trong tương lai. AI là công nghệ thay đổi nhanh chóng, và các doanh nghiệp cần phải liên tục cập nhật và phát triển để không bị tụt lại phía sau. Lãnh đạo có tầm nhìn sẽ dẫn dắt doanh nghiệp không chỉ áp dụng AI một lần mà còn phải liên tục đổi mới, nghiên cứu và phát triển các ứng dụng AI mới để duy trì sự cạnh tranh lâu dài.

6 - Định hình văn hóa công ty và chiến lược tổ chức

AI không chỉ là một công cụ công nghệ mà còn là yếu tố thay đổi cách thức hoạt động và tổ chức của doanh nghiệp. Lãnh đạo cần có tầm nhìn chiến lược để xây dựng một nền tảng văn hóa AI trong doanh nghiệp, từ việc đào tạo nhân viên đến thay đổi quy trình làm việc. Khi lãnh đạo có tầm nhìn về AI, họ sẽ biết cách truyền cảm hứng và dẫn dắt đội ngũ nhân viên thay đổi tư duy, từ đó tạo ra một môi trường làm việc sáng tạo và đổi mới.

2. Kỹ năng AI thiết yếu cho lãnh đạo doanh nghiệp trong kỷ nguyên số

Trong kỷ nguyên số hiện đại, trí tuệ nhân tạo (AI) ngày càng đóng vai trò quan trọng trong việc chuyển đổi và phát triển doanh nghiệp. Đối với lãnh đạo doanh nghiệp việc sở hữu những kỹ năng liên quan đến AI không chỉ giúp họ điều hành hiệu quả mà còn giúp doanh nghiệp duy trì và nâng cao vị thế cạnh tranh trong một thị trường đầy biến động. Dưới đây là các kỹ năng gen AI thiết yếu mà lãnh đạo doanh nghiệp cần trang bị để dẫn dắt doanh nghiệp thành công trong thời đại công nghệ:

2.1. Hiểu biết cơ bản về AI 

Một trong những kỹ năng quan trọng nhất mà lãnh đạo cần có trong thời đại AI là hiểu biết cơ bản về AI. Lãnh đạo không cần phải trở thành chuyên gia công nghệ, nhưng họ cần nắm vững những kiến thức nền tảng để có thể đưa ra quyết định sáng suốt và chiến lược khi áp dụng AI vào doanh nghiệp.

• Các công nghệ cơ bản của AI: Lãnh đạo cần hiểu về các công nghệ cơ bản của AI, bao gồm machine learning (học máy), deep learning (học sâu), và natural language processing (xử lý ngôn ngữ tự nhiên). Điều này giúp họ nắm được khả năng và giới hạn của AI trong các ứng dụng khác nhau.

• Khái niệm về dữ liệu: AI hoạt động trên dữ liệu, vì vậy lãnh đạo cần hiểu cách thức AI xử lý và phân tích dữ liệu. Việc hiểu được tầm quan trọng của dữ liệu và cách thức thu thập, làm sạch, chuẩn hóa dữ liệu sẽ giúp lãnh đạo có những chiến lược phù hợp để tối ưu hóa dữ liệu trong doanh nghiệp.

• Các mô hình AI phổ biến: Lãnh đạo doanh nghiệp cần nắm được các mô hình AI như Large Language Models (LLMs) và Generative AI, từ đó hiểu được cách AI có thể ứng dụng trong việc tạo ra nội dung, phân tích dữ liệu và tự động hóa các quy trình.

• Ứng dụng của AI trong ngành: Việc tìm hiểu và theo dõi các ứng dụng AI đã thành công trong ngành mình hoặc các ngành tương tự sẽ giúp lãnh đạo định hướng được chiến lược áp dụng AI cho doanh nghiệp. Ví dụ, AI có thể hỗ trợ trong marketing, chăm sóc khách hàng, dự báo xu hướng, hoặc tối ưu hóa sản xuất.

2.2. Xây dựng chiến lược AI

Một trong những trách nhiệm quan trọng của lãnh đạo là xây dựng chiến lược AI cho doanh nghiệp. Lãnh đạo doanh nghiệp cần có khả năng tạo dựng chiến lược dài hạn để tích hợp AI vào mô hình kinh doanh của doanh nghiệp, đảm bảo rằng công nghệ này mang lại giá trị thực sự và giúp doanh nghiệp phát triển bền vững.

• Xác định mục tiêu rõ ràng: Lãnh đạo cần phải có một tầm nhìn chiến lược rõ ràng về việc AI sẽ giúp doanh nghiệp giải quyết những vấn đề nào, ví dụ như tối ưu hóa quy trình, cải thiện trải nghiệm khách hàng, hay tăng trưởng doanh thu. Việc có mục tiêu rõ ràng sẽ giúp định hướng các sáng kiến AI cụ thể.

• Chọn lựa công nghệ và công cụ phù hợp: Sau khi xác định mục tiêu, lãnh đạo cần phải đánh giá và lựa chọn các công nghệ AI phù hợp với nhu cầu của doanh nghiệp. Việc này đòi hỏi lãnh đạo phải hiểu rõ các công cụ AI trên thị trường và xác định công cụ nào phù hợp nhất với chiến lược và mục tiêu dài hạn.

• Tích hợp AI vào văn hóa doanh nghiệp: Để chiến lược AI thành công, lãnh đạo cần đảm bảo rằng đội ngũ nhân viên cũng hiểu và ủng hộ việc triển khai AI. Điều này bao gồm việc đào tạo nhân viên về các công cụ AI, xây dựng một nền tảng học hỏi liên tục, và tạo ra một môi trường làm việc sẵn sàng cho sự đổi mới và sáng tạo.

2.3. Ra quyết định dựa trên AI

AI không chỉ giúp phân tích dữ liệu mà còn cung cấp các dự báo và khuyến nghị hỗ trợ ra quyết định. Lãnh đạo cần phát triển khả năng ra quyết định dựa trên AI để tận dụng dữ liệu và công nghệ AI trong việc đưa ra những quyết định chiến lược thông minh.

• Phân tích dữ liệu lớn: AI có khả năng xử lý và phân tích lượng dữ liệu khổng lồ mà con người khó có thể làm được. Lãnh đạo cần hiểu cách thức AI hỗ trợ trong việc phân tích các dữ liệu thị trường, hành vi khách hàng, hoặc hiệu suất của các chiến dịch marketing, từ đó đưa ra quyết định sáng suốt.

• Kiểm tra và tối ưu hóa quyết định: AI giúp lãnh đạo kiểm tra các quyết định đã đưa ra bằng cách sử dụng mô hình phân tích các kịch bản khác nhau. lãnh đạo có thể tối ưu hóa các quyết định bằng cách dựa trên dữ liệu thực tế và phân tích từ AI, điều này giúp giảm thiểu sai sót và tối đa hóa kết quả.

2.4. Dẫn dắt tổ chức tiếp nhận AI

Để AI thực sự phát huy tác dụng trong doanh nghiệp, lãnh đạo cần đóng vai trò là người dẫn dắt sự thay đổi và xây dựng một văn hóa tiếp nhận AI trong tổ chức. Việc ứng dụng AI không chỉ là việc triển khai công nghệ mà còn là một cuộc cách mạng trong tư duy và quy trình làm việc. 

Lãnh đạo cần xây dựng tầm nhìn rõ ràng và truyền cảm hứng để nhân viên trong tổ chức hiểu và đón nhận AI như một phần không thể thiếu trong chiến lược phát triển của công ty.

• Truyền đạt tầm nhìn rõ ràng: Lãnh đạo cần giải thích rõ ràng vai trò của AI trong chiến lược phát triển doanh nghiệp, giúp nhân viên hiểu rằng AI không phải là một mối đe dọa mà là cơ hội chiến lược để doanh nghiệp phát triển bền vững. Lãnh đạo cần nói rõ về việc AI sẽ giúp giảm công việc lặp lại, tăng tốc các tác vụ nhàm chán, tối ưu vận hành và mở ra cơ hội đổi mới như nào. 

• Khuyến khích và thúc đẩy sự sáng tạo: Lãnh đạo cần khuyến khích nhân viên thử nghiệm các ý tưởng mới, không chỉ áp dụng AI vào các quy trình hiện tại mà còn sáng tạo ra các mô hình mới, sản phẩm và dịch vụ dựa trên AI.

• Đào tạo và phát triển kỹ năng cho nhân viên: Lãnh đạo phải đảm bảo rằng nhân viên của mình có đủ kiến thức và kỹ năng để làm việc với AI. Điều này có thể bao gồm đào tạo lại (reskilling) và nâng cao kỹ năng (upskilling) về công nghệ AI cho các bộ phận liên quan.

2.5. Xây dựng đội ngũ gen AI 

Để triển khai hiệu quả các sáng kiến AI trong doanh nghiệp, lãnh đạo cần ưu tiên xây dựng một đội ngũ Gen AI vững mạnh bao gồm những nhân sự có chuyên môn sâu, tư duy sáng tạo và khả năng cộng tác linh hoạt với các bộ phận khác. 

• Tuyển dụng nhân sự AI chất lượng cao: Lãnh đạo cần đảm bảo rằng doanh nghiệp có một đội ngũ chuyên gia về AI, bao gồm các data scientists, machine learning engineers, và AI researchers có năng lực mạnh mẽ trong các lĩnh vực như học máy, học sâu, và AI tạo sinh.

• Đào tạo nội bộ và phát triển kỹ năng: Việc đào tạo và phát triển đội ngũ nhân viên là vô cùng quan trọng. Lãnh đạo cần đầu tư vào các chương trình đào tạo AI giúp nhân viên hiểu về AI và làm việc với công nghệ này một cách hiệu quả.

2.6. Năng lực về dữ liệu 

Dữ liệu là nền tảng cốt lõi cho mọi ứng dụng AI. Lãnh đạo cần phát triển năng lực về dữ liệu để doanh nghiệp có thể khai thác tối đa tiềm năng của AI. Lãnh đạo phải là người dẫn dắt tổ chức xem dữ liệu không phải là sản phẩm phụ của hoạt động kinh doanh, mà là một tài sản chiến lược cốt lõi. 

Các kỹ năng về dữ liệu mà lãnh đạo cần có:

• Thúc đẩy quản trị dữ liệu: Lãnh đạo phải đặt ra các câu hỏi chiến lược: "Dữ liệu của chúng ta an toàn đến mức nào? Ai có quyền truy cập? Chất lượng của nó ra sao? Chúng ta có tuân thủ các quy định về quyền riêng tư không?".

• Đảm bảo tính bảo mật và quyền riêng tư: Dữ liệu, đặc biệt là dữ liệu khách hàng, luôn tiềm ẩn các vấn đề về bảo mật và quyền riêng tư. Lãnh đạo cần hiểu rõ các quy định về bảo mật dữ liệu, như GDPR (General Data Protection Regulation) và đảm bảo rằng doanh nghiệp tuân thủ các tiêu chuẩn này.

• Phát triển văn hóa dữ liệu: Lãnh đạo cần xây dựng một văn hóa dữ liệu trong tổ chức, nơi tất cả các quyết định đều được hỗ trợ bằng dữ liệu thay vì dựa trên cảm tính. Điều này giúp doanh nghiệp ra quyết định chính xác hơn và giảm thiểu rủi ro.

2.7. Không ngừng học hỏi và thích nghi

Tốc độ phát triển của AI được tính bằng ngày, thậm chí bằng tuần. Kiến thức hôm nay có thể lỗi thời vào ngày mai. Do đó, kỹ năng quan trọng nhất của lãnh đạo là khả năng học hỏi không ngừng và thích nghi nhanh chóng. Lãnh đạo cần duy trì một tư duy học tập suốt đời để cập nhật kiến thức, hiểu rõ xu hướng và ra quyết định chiến lược chính xác.

• Làm gương cho cả tổ chức: Khi lãnh đạo cao chủ động tiếp cận công nghệ, học hỏi không ngừng và chấp nhận thay đổi, toàn bộ doanh nghiệp sẽ có xu hướng làm theo. Lãnh đạo có thể thường xuyên chia sẻ trải nghiệm cá nhân về việc áp dụng AI và trực tiếp dùng thử các công cụ như ChatGPT, Claude, Perplexity để hiểu rõ cách AI hoạt động và cảm nhận giới hạn, tiềm năng của nó.

• Tham gia các cộng đồng học tập: Kết nối với các lãnh đạo chuyên gia AI khác thông qua hội thảo, chương trình đào tạo điều hành có yếu tố AI như tại Wharton, INSEAD, hoặc chương trình nội bộ từ các đơn vị như AI First.

• Khuyến khích đội ngũ cùng học: Đầu tư vào các chương trình upskilling nội bộ về AI cho quản lý cấp trung, khối vận hành và sáng tạo.

4. Các bước xây dựng chiến lược AI cho lãnh đạo doanh nghiệp

Một chiến lược AI hiệu quả bắt đầu từ chính tầm nhìn, ưu tiên chiến lược và khả năng hành động quyết liệt từ đội ngũ lãnh đạo trong doanh nghiệp. Khi được xây dựng bài bản, chiến lược AI không chỉ giúp doanh nghiệp “hiện đại hóa” mà còn tạo ra sự đột phá trong vận hành và tăng trưởng dài hạn. 

Dưới đây là lộ trình 6 bước chi tiết, được thiết kế dành riêng cho các nhà lãnh đạo để dẫn dắt quá trình xây dựng chiến lược AI một cách hiệu quả.

4.1. Xác định tầm nhìn và mục tiêu chiến lược cho AI

Giống như mọi nguồn lực trong doanh nghiệp, AI chỉ thực sự phát huy hiệu quả khi được điều hướng bởi một chiến lược rõ ràng. Lãnh đạo cần định vị rõ vai trò của AI trong bức tranh tổng thể chiến lược doanh nghiệp.

• Xây dựng tầm nhìn (Vision): Ban lãnh đạo cần ngồi lại và cùng nhau xây dựng một câu tuyên bố ngắn gọn, truyền cảm hứng về vai trò của AI trong tương lai doanh nghiệp. Tầm nhìn này phải gắn liền với chiến lược kinh doanh tổng thể.

• Làm rõ kỳ vọng chiến lược: AI sẽ giải quyết vấn đề gì cho doanh nghiệp? (Ví dụ: chi phí vận hành cao, chăm sóc khách hàng quá tải, thời gian đưa sản phẩm ra thị trường quá dài...). AI có thể hỗ trợ mục tiêu gì? (Tăng trưởng doanh thu? Giữ chân khách hàng? Mở rộng quy mô không cần tăng nhân sự?)

• Thiết lập mục tiêu chiến lược: Lãnh đạo cần cụ thể hóa tầm nhìn thành các mục tiêu kinh doanh có thể đo lường được (theo tiêu chuẩn SMART). Đồng thời, tập trung vào những kết quả mà doanh nghiệp thực sự quan tâm.

4.2. Đánh giá năng lực nội tại và hiện trạng dữ liệu

Mọi chiến lược AI đều cần được xây dựng trên nền tảng của thực tế. Không thể lập kế hoạch hiệu quả nếu không hiểu năng lực nội tại: tài nguyên dữ liệu đang ở đâu, hệ thống công nghệ có đủ mạnh không, và đội ngũ đã sẵn sàng đến đâu. Đây là lúc các lãnh đạo cần nhìn lại toàn bộ tổ chức. Lãnh đạo cần đánh giá trên 3 trụ cột:

1 - Con người

• Kỹ năng: Đội ngũ hiện tại có những ai hiểu về dữ liệu và phân tích? Kỹ năng AI đang ở mức nào? Có ai là "hạt giống" tiềm năng không?

• Văn hóa: Văn hóa công ty có khuyến khích việc ra quyết định dựa trên dữ liệu không? Nhân viên có ngại thay đổi và sợ công nghệ mới không?

• Lãnh đạo: Các cấp quản lý có thực sự tin tưởng và sẵn sàng dẫn dắt sự thay đổi này không?

2 - Quy trình

• Số hóa: Các quy trình kinh doanh cốt lõi (bán hàng, marketing, kế toán...) đã được số hóa ở mức độ nào? Các bộ phận còn đang dùng quá nhiều giấy tờ và Excel không?

• Tự động hóa: Mức độ tự động hóa hiện tại là bao nhiêu? Những quy trình nào vẫn đang được thực hiện thủ công một cách lãng phí?

• Ra quyết định: Quy trình ra quyết định hiện tại diễn ra như thế nào? Dựa trên kinh nghiệm cá nhân hay phân tích dữ liệu?

3 - Công nghệ & dữ liệu

• Hạ tầng: Hệ thống máy chủ, mạng, phần mềm hiện tại có đủ mạnh để xử lý các tác vụ AI không? Chúng ta đang dùng cloud hay on-premise?

• Dữ liệu: Đây là phần quan trọng nhất.

• Chất lượng: Dữ liệu có sạch, chính xác, nhất quán và đầy đủ không?

• Khả năng truy cập: Dữ liệu có bị kẹt cứng trong các "ốc đảo" (silo) ở từng phòng ban không? Việc truy cập và tổng hợp dữ liệu có dễ dàng không?

• Quản trị: Ai là người sở hữu dữ liệu? Ai chịu trách nhiệm về an ninh, bảo mật và tuân thủ các quy định về quyền riêng tư?

4.3. Xác định cơ hội & Ưu tiên hóa

Chiến lược AI hiệu quả không đến từ việc làm theo xu hướng, mà từ việc chọn đúng bài toán AI có thể giải quyết hiệu quả, mang lại kết quả đo lường được và tạo tiền đề cho mở rộng. Đây là lúc lãnh đạo cần chủ động dẫn dắt tổ chức xác định, sàng lọc và ưu tiên hóa những cơ hội AI khả thi nhất. 1 - Tổ chức các buổi Brainstorm đa chức năng

Mời trưởng các phòng ban tham gia và đặt câu hỏi: "Nếu có một 'trợ lý' siêu thông minh, các phòng ban mong muốn giải quyết vấn đề nhức nhối nào nhất trong công việc hàng ngày?". Từ đó, mỗi bộ phận sẽ đưa ra những “nỗi đau” cụ thể mà AI có thể can thiệp.

2 - Lập bản đồ và ưu tiên hóa bằng ma trận tác động - nỗ lực

Sau khi thu thập các ý tưởng từ các phòng ban, Đội ngũ ban lãnh đạo và các trưởng phòng có thể tổng hợp lại thành bản đồ cơ hội AI. Để sắp xếp và lựa chọn ưu tiên triển khai, hãy dùng ma trận Tác động – Nỗ lực dưới đây:

Sau khi các ý tưởng được tập hợp, lãnh đạo có thể đưa ra khung tiêu chí đánh giá để đảm bảo lựa chọn khách quan, bao gồm:

• Mức độ tác động đến mục tiêu chiến lược (doanh thu, năng suất, trải nghiệm khách hàng…)

• Mức độ khả thi về công nghệ và dữ liệu

• Nguồn lực sẵn có (ngân sách, nhân sự, hạ tầng…)

• Khả năng đo lường hiệu quả

• Tính mở rộng sau giai đoạn thử nghiệm ban đầu

4.4. Xây dựng lộ trình & kế hoạch hành động 

Sau khi xác định được các cơ hội AI khả thi và ưu tiên triển khai, doanh nghiệp cần biến những ý tưởng đó thành một kế hoạch cụ thể, có người chịu trách nhiệm, ngân sách rõ ràng và mốc thời gian kiểm soát được. Đây là giai đoạn là người định hình hướng đi, tiến độ và nguồn lực cho toàn bộ lộ trình AI sao cho vừa thực tiễn, vừa tạo được động lực lan tỏa trong tổ chức.

Phân kỳ theo giai đoạn: Chia nhỏ lộ trình thành các chặng như 3 tháng, 6 tháng, 1 năm. Mỗi giai đoạn cần gắn với mục tiêu rõ ràng và KPI cụ thể. Ví dụ:

• Giai đoạn 1 (3 tháng): Hoàn thành dự án chatbot hỗ trợ chăm sóc khách hàng.

• Giai đoạn 2 (6 tháng): Tích hợp AI vào quy trình phân tích dữ liệu bán hàng.

• Mục tiêu & KPIs: Mỗi dự án phải có mục tiêu cụ thể. Ví dụ cho dự án triển khai Chatbot: "Giảm 50% số lượng cuộc gọi tới tổng đài về các vấn đề thường gặp trong 3 tháng. Tăng chỉ số hài lòng của khách hàng với kênh chat lên 90%."

Quyết định phương án triển khai: Với mỗi sáng kiến AI, lãnh đạo cần trả lời 3 câu hỏi:

• Build – Doanh nghiệp tự phát triển nội bộ?

• Buy – Mua giải pháp AI có sẵn?

• Partner – Hợp tác với công ty công nghệ bên ngoài?

Phân bổ nguồn lực và trách nhiệm:

• Người chịu trách nhiệm chính (Project Owner): Chỉ định một người có đủ thẩm quyền để dẫn dắt dự án từ đầu đến cuối.

• Đội ngũ dự án (Project Team): Thành lập một đội ngũ đa chức năng bao gồm cả nhân sự kinh doanh và kỹ thuật.

• Người bảo trợ cấp cao (Executive Sponsor): Mỗi dự án lớn cần một lãnh đạo cấp cao (C-level) bảo trợ để đảm bảo sự ủng hộ và gỡ bỏ các rào cản.

4.5. Đầu tư vào nền tảng và con người 

Để AI phát huy hiệu quả, doanh nghiệp cần song song đầu tư vào nền tảng công nghệ vững chắc và nâng cấp năng lực của đội ngũ nhân sự nội bộ. Đây là khoản đầu tư chiến lược, không chỉ cho hiện tại, mà cho sự phát triển dài hạn.

1 - Đầu tư vào nền tảng công nghệ

• Hạ tầng đám mây: Lãnh đạo cần thúc đẩy việc sử dụng các nền tảng đám mây linh hoạt như AWS, Google Cloud, Microsoft Azure. Điều này giúp tăng tốc triển khai và dễ dàng mở rộng quy mô mà không cần đầu tư lớn vào máy chủ vật lý.

• Nền tảng dữ liệu (Data Platform): Phê duyệt ngân sách cho các công cụ xây dựng kho dữ liệu (Data Warehouse), (Data Lake) để tổng hợp và làm sạch dữ liệu từ nhiều nguồn.

• Công cụ AI/ML: Đầu tư vào các nền tảng, thư viện cần thiết để đội ngũ kỹ thuật có thể xây dựng và triển khai mô hình.

2 - Đầu tư vào con người

• Các chương trình Đào tạo:

• Đào tạo nhận thức: Dành cho toàn bộ nhân viên để họ hiểu AI là gì và vai trò của nó. Đào tạo kỹ năng sử dụng công cụ AI, viết prompt, hiểu logic mô hình,... cho nhân sự

• Đào tạo nâng cao (Upskilling): Dành cho đội ngũ kỹ thuật và phân tích để họ cập nhật các công nghệ mới nhất.

• Đào tạo Lãnh đạo AI: Dành cho cấp quản lý để họ biết cách quản lý các dự án và đội ngũ AI.

• Tuyển dụng nhân tài: Lên kế hoạch tuyển dụng nhân sự có kỹ năng về AI và xây dựng một cơ chế lương thưởng đủ cạnh tranh để thu hút và giữ chân nhân tài AI, vốn rất khan hiếm trên thị trường Việt Nam.

• Phát triển văn hóa: Đầu tư vào các hoạt động truyền thông nội bộ, các cuộc thi đổi mới sáng tạo, các chương trình vinh danh để khuyến khích văn hóa thử nghiệm và học hỏi.

4.6. Triển khai, quản trị & thích ứng 

Triển khai AI là quá trình vận hành linh hoạt, giám sát chặt chẽ và điều chỉnh liên tục. Lãnh đạo cần định hình khung quản trị rõ ràng để vừa kiểm soát rủi ro, vừa đảm bảo dự án AI thực sự tạo ra giá trị.

• Triển khai các dự án thí điểm quy mô nhỏ: Lựa chọn 2–3 sáng kiến AI có tác động kinh doanh cao nhưng đòi hỏi ít nguồn lực để triển khai thử nghiệm trong 3–6 tháng đầu. 

• Thiết lập KPI rõ ràng và đo lường liên tục: Gắn từng dự án với các chỉ số đánh giá cụ thể như: thời gian xử lý đơn hàng, tỷ lệ phản hồi khách hàng, mức độ tự động hóa... để theo dõi tiến độ và hiệu quả theo thời gian thực.

• Xây dựng khung quản trị AI toàn diện: Ban hành các nguyên tắc và quy trình nội bộ về sử dụng AI một cách có đạo đức, bảo mật dữ liệu khách hàng và đảm bảo tuân thủ pháp luật trong mọi ứng dụng AI.

• Tổ chức họp đánh giá định kỳ chiến lược AI: Thiết lập các buổi đánh giá hàng quý để rà soát kết quả triển khai, phát hiện các vấn đề phát sinh và cập nhật kế hoạch hành động.

• Tạo cơ chế học hỏi và thích ứng linh hoạt: Ghi nhận rõ ràng cả những thành công lẫn thất bại từ các dự án AI đã triển khai, từ đó rút kinh nghiệm và cải tiến chiến lược, công cụ và phương pháp ứng dụng AI cho các giai đoạn tiếp theo.

5. Tư duy lãnh đạo cần có để dẫn dắt doanh nghiệp thành công với AI

Trí tuệ nhân tạo (AI) đang trở thành yếu tố then chốt giúp doanh nghiệp nâng cao hiệu quả và duy trì lợi thế cạnh tranh. Tuy nhiên, để thành công với AI, lãnh đạo doanh nghiệp cần phát triển những tư duy chiến lược phù hợp. 

Việc hiểu và áp dụng AI không chỉ đơn giản là triển khai công nghệ, mà còn là khả năng đặt câu hỏi chiến lược, thích nghi nhanh chóng và xây dựng dữ liệu như một tài sản chiến lược. 

1 - Từ quản trị truyền thống sang tư duy AI-First

Trong kỷ nguyên AI, doanh nghiệp không thể tiếp tục vận hành theo phương thức quản trị truyền thống. Tư duy AI-first đòi hỏi lãnh đạo phải coi AI là yếu tố then chốt trong chiến lược phát triển lâu dài của tổ chức, thay vì chỉ là một công cụ công nghệ bổ sung. 
Khi đặt ra bất kỳ kế hoạch hoặc mục tiêu nào, CEO và ban lãnh đạo cần luôn hỏi: "AI có thể giúp chúng ta thực hiện mục tiêu này như thế nào?" Điều này không chỉ giúp thúc đẩy sự đổi mới mà còn giúp doanh nghiệp tìm ra những cách thức sáng tạo hơn để tăng trưởng, tối ưu hóa quy trình và cá nhân hóa trải nghiệm khách hàng. Khi xây dựng văn hóa AI-first, lãnh đạo cần khuyến khích tất cả các bộ phận từ sản xuất, marketing, đến nhân sự và tài chính nghĩ về AI như một phần không thể thiếu trong công việc hàng ngày.

2 - Nhận thức đúng về AI

Để triển khai AI thành công, lãnh đạo phải có nhận thức đúng đắn về AI. AI không thể giải quyết tất cả các vấn đề ngay lập tức, mà là một công cụ có thể cải tiến quy trình và tạo ra giá trị dài hạn khi được ứng dụng đúng cách. AI không thể thay thế hoàn toàn con người, mà là công cụ hỗ trợ con người làm việc hiệu quả hơn.
Lãnh đạo cần truyền đạt cho toàn bộ tổ chức rằng AI là một hành trình liên tục và kết quả không phải lúc nào cũng đến ngay lập tức. Việc ứng dụng AI cần được thực hiện dần dần, với các mục tiêu đo lường rõ ràng để đảm bảo rằng doanh nghiệp đang đi đúng hướng.

3 - Năng lực đặt câu hỏi chiến lược cho AI

Một trong những yếu tố quan trọng để lãnh đạo doanh nghiệp thành công trong việc ứng dụng AI là năng lực đặt câu hỏi chiến lược cho AI. Lãnh đạo không cần phải hiểu hết mọi khía cạnh kỹ thuật của AI, nhưng cần biết cách đặt câu hỏi đúng để khai thác tối đa tiềm năng của công nghệ này. Việc đặt câu hỏi không chỉ giúp AI hoạt động hiệu quả mà còn tạo ra các cơ hội mới cho doanh nghiệp.

Các câu hỏi chiến lược cần nhắm đến các vấn đề cốt lõi của doanh nghiệp, chẳng hạn như:

• AI có thể giúp tôi phân tích xu hướng thị trường như thế nào?

• Dữ liệu khách hàng có thể được khai thác ra sao để cá nhân hóa trải nghiệm người dùng?

• AI có thể tối ưu hóa quy trình vận hành như thế nào, từ sản xuất đến dịch vụ khách hàng?

Lãnh đạo phải hiểu rằng mỗi câu hỏi đưa ra sẽ dẫn đến những quyết định chiến lược và thay đổi lớn. Những câu hỏi này không chỉ giúp tăng cường hiệu quả công việc mà còn định hình lại chiến lược dài hạn của doanh nghiệp, tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển bền vững.

4 - Tư duy chuyển đổi liên tục

Tư duy chuyển đổi liên tục là một trong những tư duy quan trọng nhất mà các nhà lãnh đạo cần có khi đưa AI vào doanh nghiệp. Các công cụ và mô hình mới liên tục xuất hiện, đòi hỏi lãnh đạo phải duy trì sự linh hoạt và sẵn sàng thay đổi để không bị tụt hậu. Lãnh đạo cần hiểu rằng sự chuyển đổi là một quá trình dài hạn và không phải lúc nào cũng đi theo một hướng cố định. Việc thử nghiệm nhanh, học hỏi từ thất bại, và tối ưu hóa liên tục là yếu tố quyết định để áp dụng AI thành công. Do đó, tư duy agile và khả năng thay đổi nhanh chóng là rất quan trọng trong môi trường kinh doanh đầy biến động hiện nay.

 

5 - Coi dữ liệu là tài sản chiến lược

Dữ liệu chính là tài sản chiến lược của doanh nghiệp. Lãnh đạo cần thay đổi tư duy từ dữ liệu là một nguồn lực phụ trợ thành dữ liệu là tài sản cốt lõi có thể mang lại lợi thế cạnh tranh bền vững. Việc xây dựng một hệ thống dữ liệu vững mạnh không chỉ giúp cải thiện hiệu quả vận hành mà còn là chìa khóa để phát triển các chiến lược marketing, chăm sóc khách hàng, hay sáng tạo sản phẩm mới.

Lãnh đạo cần xây dựng văn hóa dữ liệu trong tổ chức, khuyến khích nhân viên sử dụng dữ liệu trong mọi quyết định, từ cấp quản lý cho đến nhân viên trực tiếp. Chỉ khi dữ liệu được coi là tài sản chiến lược, doanh nghiệp mới có thể tận dụng hết sức mạnh của AI để tạo ra những quyết định chính xác, kịp thời, và có tác động lớn đến sự phát triển bền vững của doanh nghiệp.

Trí tuệ nhân tạo đang mở ra cơ hội lớn cho doanh nghiệp, nhưng để thành công, lãnh đạo cần phát triển tư duy chiến lược phù hợp. Việc áp dụng AI không chỉ là công nghệ, mà là sự chuyển đổi toàn diện trong cách tiếp cận dữ liệu, tối ưu hóa quy trình và nâng cao khả năng ra quyết định. Khi lãnh đạo có tầm nhìn rõ ràng và sẵn sàng thay đổi, AI sẽ trở thành công cụ mạnh mẽ giúp doanh nghiệp phát triển bền vững và giữ vững vị thế cạnh tranh.