AI TRONG NĂM 2024: NHỮNG BƯỚC TIẾN MANG TÍNH LỊCH SỬ

AI trong năm 2024 là yếu tố cốt lõi thay đổi hoàn toàn cách chúng ta sống và làm việc. Dù mang lại nhiều lợi ích nổi bật nhưng AI cũng tiềm ẩn các rủi ro về mặt đạo đức và xã hội. Hãy cùng AI FIRST tìm hiểu về những bước tiến nổi bật của AI năm 2024 và tiềm năng phát triển của nó trong tương lai qua bài viết dưới đây.

1. Tác động của AI đến cuộc sống hàng ngày

AI (trí tuệ nhân tạo) ngày nay không còn là một khái niệm xa lạ hay chỉ dành riêng cho các chuyên gia công nghệ. Nó đã trở thành một phần trong cuộc sống hàng ngày của chúng ta, từ công việc, sáng tạo nội dung cho đến các tiện ích cá nhân. 

1.1. Học tập

AI đang cách mạng hóa giáo dục và học tập bằng cách cá nhân hóa trải nghiệm học tập cho từng người. Thay vì áp dụng một phương pháp giảng dạy chung, AI giúp điều chỉnh nội dung và tốc độ học phù hợp với từng học viên.

• Cá nhân hóa bài học: Các nền tảng học trực tuyến sử dụng AI để phân tích khả năng của người học và gợi ý các bài học phù hợp, giúp cải thiện hiệu quả tiếp thu.
• Hỗ trợ học tập mọi lúc, mọi nơi: Nhờ AI, người học có thể tiếp cận tri thức bất kỳ lúc nào qua các trợ lý học tập ảo hoặc ứng dụng di động, giúp tiết kiệm thời gian và tăng tính linh hoạt. Điển hình như công nghệ AR trong giáo dục giúp tạo ra môi trường học tập tương tác thực tế hơn.
• Phân tích và dự đoán kết quả: AI giúp người dạy phân tích hiệu suất học tập của học viên, từ đó đưa ra các giải pháp hỗ trợ cụ thể. 
  

1.2. Công việc

AI đang thay đổi cách con người làm việc, không chỉ giúp tự động hóa các tác vụ lặp đi lặp lại mà còn nâng cao năng suất và hiệu quả trong nhiều ngành nghề đòi hỏi tính sáng tạo cao.

• Tự động hóa công việc lặp lại: Trong các công việc văn phòng, AI có thể xử lý các nhiệm vụ như nhập dữ liệu, sắp xếp lịch trình và phân tích thông tin nhanh hơn con người. Điều này giúp giảm áp lực cho nhân viên và tăng độ chính xác.
• Hỗ trợ ra quyết định: Với khả năng phân tích dữ liệu lớn trong thời gian ngắn, AI giúp doanh nghiệp đưa ra các quyết định chiến lược dựa trên dữ liệu, cải thiện hiệu quả kinh doanh.
• Thúc đẩy sáng tạo: AI không chỉ làm việc nhanh mà còn hỗ trợ con người trong sáng tạo nội dung, thiết kế và thậm chí các công cụ AI viết kịch bản đã mở ra cơ hội cho nhiều ý tưởng độc đáo.

1.3. Giải trí

AI cũng đang thay đổi cách con người giải trí, mang lại trải nghiệm độc đáo và phù hợp hơn với sở thích của từng cá nhân.

• Gợi ý nội dung thông minh: Các nền tảng như Netflix, Spotify hay YouTube sử dụng AI để phân tích thói quen của người dùng và gợi ý các nội dung phù hợp, giúp nâng cao trải nghiệm giải trí.
• Tạo nội dung tự động: AI hỗ trợ sản xuất các trò chơi, video, và âm nhạc một cách nhanh chóng và chuyên nghiệp, giúp mở rộng lựa chọn giải trí.
• Tương tác ảo: Trợ lý ảo và AI chatbot giúp người dùng tương tác trực tiếp với các hệ thống giải trí, từ đặt vé xem phim đến tham gia các trò chơi thực tế ảo dựa trên công nghệ VR và AR.

2. Quan điểm trái chiều của người dùng về AI trong năm 2024

Mặc dù mang lại nhiều lợi ích, AI vẫn gây ra sự chia rẽ trong quan điểm của người dùng, phản ánh những ảnh hưởng khác nhau của công nghệ này đến từng cá nhân trong xã hội.  Theo một báo cáo tại AI for Good Global Summit 2024, sự hoài nghi về AI đặc biệt cao ở các quốc gia như Anh, Canada, và Mỹ. Ngược lại, tại các nước như Trung Quốc và Việt Nam, tỷ lệ lạc quan với AI đạt mức ấn tượng, lên tới 90%.

Quan điểm của người dùng về AI thường chia thành ba nhóm chính như sau:

2.1. Nhóm lạc quan

Những người lạc quan thường tập trung vào các lợi ích mà AI mang lại. Họ coi AI là công cụ mạnh mẽ giúp con người vượt qua giới hạn, đặc biệt trong việc tự động hóa các tác vụ lặp lại, tiết kiệm thời gian và nâng cao hiệu suất công việc. AI còn mở ra cơ hội để mỗi cá nhân học hỏi, phát triển kỹ năng mới và khám phá tiềm năng sáng tạo.

Bên cạnh đó, sự linh hoạt của AI được đánh giá cao. Từ công việc văn phòng đến các tiện ích cá nhân, AI đã trở thành người bạn đồng hành đắc lực, giúp nâng cao chất lượng cuộc sống hàng ngày.

2.2. Nhóm hoài nghi

Ngược lại, nhóm hoài nghi lại đặt câu hỏi về giới hạn của AI. Họ cho rằng AI chỉ thực hiện tốt các nhiệm vụ đơn giản, thiếu khả năng sáng tạo và không thể thay thế được cảm xúc hay tư duy của con người. Một số người lo ngại việc phụ thuộc quá nhiều vào AI có thể làm giảm khả năng tư duy độc lập và sự sáng tạo.

Ngoài ra, nỗi lo mất việc làm cũng là một vấn đề lớn. Sự thay thế của AI trong các công việc lặp lại hoặc thậm chí là sáng tạo nội dung khiến nhiều người cảm thấy bất an về tương lai nghề nghiệp của mình.

2.3. Nhóm phê phán

Nhóm này thường nhìn nhận AI với thái độ tiêu cực hơn. Họ cho rằng công nghệ AI đang bị thổi phồng, không thực sự mang lại hiệu quả như kỳ vọng. Những người thuộc nhóm này cũng chỉ ra các tác động tiêu cực của AI, như deepfake làm xói mòn sự tin tưởng trong xã hội, hay thông tin sai lệch từ chatbot gây hậu quả nghiêm trọng.

Không chỉ vậy, các vấn đề đạo đức trong việc sử dụng AI, như việc tạo ra nội dung giả mạo hoặc thao túng thông tin, cũng khiến nhóm này đặt nhiều câu hỏi về tính bền vững và an toàn của công nghệ.

3. Những bước tiến nổi bật của AI trong năm 2024

Năm 2024 chứng kiến những bước tiến vượt bậc của AI trong nhiều lĩnh vực, đặc biệt là ba lĩnh vực nổi bật: sản xuất video tự động, nhân viên ảo, và mã nguồn mở. Những tiến bộ này không chỉ mang tính đột phá về công nghệ mà còn tạo ra những thay đổi sâu sắc trong cách con người làm việc, sáng tạo và tiếp cận công nghệ.

3.1. Tạo video tự động: Cuộc cách mạng trong sản xuất nội dung

AI đang thay đổi cách ngành sản xuất video hoạt động, từ quy trình phức tạp đòi hỏi kỹ năng cao sang các giải pháp tự động hóa đơn giản. Một trong những ví dụ tiêu biểu là Google Veo, được đánh giá vượt trội hơn hẳn Sora của OpenAI trong việc tạo ra video chất lượng cao.

Tạo video tự động mang lại những lợi ích vượt trội sau:

• Hiệu suất vượt trội: Google Veo cho phép người dùng tạo ra các video chuyên nghiệp chỉ với vài cú nhấp chuột. AI đảm nhiệm mọi khâu, từ kịch bản, chỉnh sửa hình ảnh, đến thêm hiệu ứng, giúp tiết kiệm thời gian và công sức đáng kể.
• Cơ hội cho người không chuyên: Công nghệ này không chỉ dành cho các nhà sản xuất nội dung chuyên nghiệp. Những người không có kiến thức sâu về thiết kế hay dựng phim cũng có thể tạo ra các sản phẩm video ấn tượng để phục vụ mục đích cá nhân hoặc kinh doanh.
• Định hình lại ngành công nghiệp sáng tạo: Với AI, quá trình sản xuất video trở nên dễ dàng hơn bao giờ hết, mở ra cánh cửa cho những ý tưởng sáng tạo mới mà trước đây khó có thể thực hiện do hạn chế về nguồn lực và kỹ năng.

3.2. Nhân viên ảo (AI Employees): Giải pháp tối ưu cho doanh nghiệp

Nhân viên ảo, hay còn gọi là "AI Employees", đang trở thành một trong những xu hướng phát triển mạnh mẽ nhất trong năm 2024. Các công ty đã ứng dụng AI để thay thế con người trong các nhiệm vụ lặp đi ặp lại và hỗ trợ các công việc sáng tạo. 

Những nhân viên ảo giúp doanh nghiệp:

• Tự động hóa công việc: Nhân viên ảo có thể thực hiện hàng loạt nhiệm vụ như phân tích dữ liệu, quản lý dự án, hoặc chăm sóc khách hàng. Ví dụ, một "nhân viên ảo" có thể xử lý hàng trăm yêu cầu khách hàng trong vòng vài phút mà không cần nghỉ ngơi, đảm bảo hiệu suất liên tục.
• Tăng hiệu quả kinh doanh: Với sự hỗ trợ của AI, các doanh nghiệp nhỏ không cần mở rộng đội ngũ nhân sự mà vẫn có thể vận hành hiệu quả. Điều này không chỉ giảm chi phí mà còn giúp tập trung nguồn lực vào các hoạt động sáng tạo và chiến lược.
• Tạo điều kiện cho doanh nhân khởi nghiệp: AI Employees đặc biệt hữu ích với các cá nhân hoặc doanh nghiệp nhỏ đang tìm kiếm giải pháp để khởi nghiệp mà không cần đội ngũ lớn. Công nghệ này giúp họ đạt được mục tiêu nhanh chóng và dễ dàng hơn.

3.3. Mã nguồn mở (Open Source AI): Thúc đẩy sự sáng tạo

Mã nguồn mở là một trong những xu hướng quan trọng nhất trong sự phát triển của AI năm 2024. Các công ty như Meta, Google, LG đã phát hành những mô hình mã nguồn mở như Llama, mang lại cơ hội lớn cho cộng đồng người dùng toàn cầu:

• Dễ dàng tiếp cận: Mã nguồn mở cho phép người dùng không chuyên tiếp cận và sử dụng các mô hình AI tiên tiến mà không cần kiến thức lập trình phức tạp. Điều này làm giảm rào cản công nghệ, mở rộng phạm vi sử dụng AI trên toàn thế giới.
• Thúc đẩy sáng tạo: Các mô hình mã nguồn mở cho phép người dùng tùy chỉnh, tối ưu và áp dụng AI vào các nhu cầu cụ thể, từ phát triển sản phẩm mới đến cải tiến quy trình nội bộ.
• Hỗ trợ cộng đồng: Mã nguồn mở khuyến khích sự hợp tác trong cộng đồng công nghệ, nơi mọi người có thể chia sẻ kinh nghiệm, cải tiến công nghệ, và đẩy nhanh tiến độ phát triển AI.
• Tính ứng dụng cao: Các công ty nhỏ hoặc cá nhân khởi nghiệp không có nguồn lực lớn cũng có thể tận dụng các mô hình này để tạo ra giải pháp AI độc đáo, phù hợp với nhu cầu riêng.

4. Những lo ngại về vấn đề đạo đức liên quan đến AI

AI mang lại nhiều lợi ích, nhưng sự phát triển mạnh mẽ của nó cũng gây ra không ít lo ngại về vấn đề đạo đức. Dưới đây là những vấn đề chính liên quan đến mặt đạo đức của AI trong năm 2024. 

4.1. Lo ngại về mất việc làm

Một trong những nỗi sợ lớn nhất trên toàn cầu là nguy cơ AI thay thế con người trong công việc. Dù AI có thể đảm nhận các công việc lặp đi lặp lại như nhập dữ liệu, câu hỏi được đặt ra là liệu công nghệ này có nên tham gia vào các ngành nghề đòi hỏi sự sáng tạo như hội họa hay thể thao?

Theo McKinsey Global Institute, 30% giờ làm việc tại Mỹ sẽ bị tự động hóa vào năm 2030. Điều này có thể gây ra làn sóng thất nghiệp lớn, đặc biệt trong các ngành nghề không đòi hỏi kỹ năng cao. Phụ nữ là nhóm bị ảnh hưởng nặng nề nhất. Báo cáo từ Euronews cho thấy 80% công việc của phụ nữ có nguy cơ bị thay thế bởi AI, làm gia tăng khoảng cách bất bình đẳng giới trong thị trường lao động.

4.2. Deepfake và những rủi ro về thông tin

Deepfake, một sản phẩm của AI, là công nghệ đã và đang gây ra nhiều tranh cãi. Công nghệ này không chỉ bị lạm dụng trong các vụ lừa đảo mà còn ảnh hưởng tiêu cực đến niềm tin của mọi người trong xã hội.

Phụ nữ là đối tượng dễ trở thành nạn nhân nhất của công nghệ Deepfake. Một nghiên cứu từ Brookings cho thấy Deepfake thường được sử dụng để tạo ra các video khiêu dâm giả mạo, gây tổn hại nghiêm trọng đến danh tiếng và tâm lý của phụ nữ. 

Ngoài ra, Deepfake còn làm lung lay niềm tin của công chúng vào các nhà lãnh đạo chính trị  bởi có vô vàn video giả mạo được phát tán trên các phương tiện truyền thông . Những video giả mạo này có thể được sử dụng để phát tán thông tin sai lệch nhằm thao túng tâm lý của công chúng, khiến công chúng ngày càng khó phân biệt đâu là thật, đâu là giả.

4.3. Thông tin sai lệch từ Chatbot

Mặc dù đã có nhiều cải tiến, các chatbot AI vẫn mắc lỗi nghiêm trọng khi tạo ra thông tin sai lệch. Điều đáng lo ngại là những thông tin này thường rất thuyết phục, khiến người dùng dễ dàng tin tưởng mà không kiểm tra lại.

Ví dụ, tại Mỹ, Canada và Úc, đã có nhiều trường hợp luật sư nộp các tài liệu pháp lý được tạo ra bởi AI nhưng chứa nội dung giả mạo. Các tài liệu này trông rất chân thực, đến mức không ai phát hiện ra lỗi cho đến khi chúng được trình lên trước tòa án. Những sai lầm này không chỉ gây ra hậu quả pháp lý mà còn làm giảm lòng tin vào AI và tạo ra các rủi ro đạo đức cho những người sử dụng công nghệ mà không cẩn trọng.

5. Những nỗ lực điều chỉnh và cải tiến AI trong năm 2024

Trước những thách thức về mặt đạo đức và xã hội của trí tuệ nhân tạo (AI), các tổ chức và chính phủ trên toàn cầu đã bắt đầu đưa ra những giải pháp cụ thể để quản lý và cải thiện việc sử dụng công nghệ này. Hai nỗ lực nổi bật trong năm 2024 là việc ban hành các quy định AI và đẩy mạnh đào tạo kỹ năng liên quan đến AI.

5.1. Quy định AI đầu tiên trên thế giới

Liên minh châu Âu (EU) đã tiên phong trong việc xây dựng khung pháp lý cho AI bằng cách thông qua bộ luật quản lý AI vào tháng 3/2024. Đây là bộ quy định toàn diện đầu tiên trên thế giới dành riêng cho việc kiểm soát và phát triển AI:

• Tạo tiền lệ quốc tế: Quy định của EU không chỉ giới hạn trong khu vực mà còn tạo ra một chuẩn mực toàn cầu để các quốc gia khác tham khảo. Những điều luật này tập trung vào việc đảm bảo AI được phát triển một cách minh bạch, công bằng và có đạo đức.
• Bảo vệ quyền lợi người dùng: Một trong những trọng tâm của quy định là bảo vệ người dùng trước các rủi ro như dữ liệu sai lệch, deepfake, hoặc sự lạm dụng AI trong các hoạt động vi phạm quyền riêng tư.
• Khuyến khích sáng tạo có kiểm soát: Thay vì cản trở sự phát triển công nghệ, bộ luật của EU khuyến khích các công ty và tổ chức áp dụng AI theo hướng bền vững và có trách nhiệm. Điều này giúp cân bằng giữa đổi mới công nghệ và bảo vệ xã hội.

5.2. Đào tạo kỹ năng AI

Sự phát triển mạnh mẽ của AI đã thúc đẩy nhu cầu học hỏi các kỹ năng liên quan, đặc biệt trong các lĩnh vực như tự động hóa quy trình làm việc và sáng tạo nội dung. Năm 2024 chứng kiến sự gia tăng đáng kể về số lượng các khóa học và chương trình đào tạo về AI.

Nhiều cá nhân và tổ chức đã nhận ra rằng việc nắm bắt kiến thức về AI không còn là một lựa chọn mà trở thành một nhu cầu thiết yếu để duy trì sự cạnh tranh. Các khóa học từ cơ bản đến nâng cao về AI, bao gồm lập trình, tối ưu hóa quy trình và sử dụng AI trong sáng tạo nội dung đã được triển khai rộng rãi.

6. Tương lai của AI: Hy vọng và trách nhiệm

AI đã chứng minh được tiềm năng to lớn trong việc thay đổi thế giới, nhưng nó cũng mang lại không ít thách thức. Trí tuệ nhân tạo AI có thể được ví như một con dao hai lưỡi. Nó có thể là động lực thúc đẩy cuộc sống tốt đẹp hơn khi được sử dụng đúng cách, nhưng cũng có thể trở thành mối đe dọa lớn nếu bị lạm dụng hoặc sử dụng sai mục đích.

Trong tương lai, AI được kỳ vọng sẽ tiếp tục tạo ra những bước đột phá lớn trong nhiều lĩnh vực như y tế, giáo dục, giải trí, sáng tạo nội dung...Mỗi người sẽ có một siêu trợ lý AI, hỗ trợ mạnh mẽ trong công việc và cuộc sống cá nhân. 

Tuy nhiên, AI cũng đòi hỏi sự quản lý chặt chẽ để ngăn chặn những rủi ro tiềm ẩn. Việc xây dựng các quy định rõ ràng là điều cần thiết để đảm bảo AI được sử dụng một cách công bằng và minh bạch. Ngoài ra, Chính phủ và các doanh nghiệp cần cần đầu tư mạnh mẽ hơn vào các chương trình tái đào tạo, trang bị cho người lao động những kỹ năng AI phù hợp trong kỷ nguyên công nghệ.

Tương lai của AI phụ thuộc vào cách chúng ta quản lý và định hình nó. Những kỳ vọng về tiềm năng của AI chỉ có thể trở thành hiện thực nếu đi kèm với trách nhiệm và sự quản lý đúng đắn. Chính phủ, doanh nghiệp và cộng đồng cần chung tay để xây dựng các quy định rõ ràng và khuyến khích sử dụng AI một cách cách có đạo đức.

AI trong năm 2024 đã khẳng định vai trò quan trọng trong việc nâng cao chất lượng cuộc sống và hiệu quả làm việc, nhưng cũng để lại nhiều bài học về cách quản lý và sử dụng công nghệ một cách có trách nhiệm. Chỉ khi có sự hợp tác chặt chẽ giữa chính phủ, doanh nghiệp và cộng đồng, AI mới thực sự trở thành công cụ mang lại giá trị bền vững, góp phần xây dựng một xã hội phát triển toàn diện.