KHÁM PHÁ CÔNG NGHỆ VR VÀ AR: TƯƠNG LAI CỦA TRẢI NGHIỆM SỐ

Thực tế ảo (VR) và Thực tế tăng cường (AR) đang định hình lại cách doanh nghiệp và người dùng tương tác với thế giới số. Không chỉ tạo nên những bước đột phá trong trải nghiệm khách hàng, công nghệ VR và AR còn mở ra nhiều cơ hội ứng dụng vượt bậc trong nhiều lĩnh vực. Hãy cùng AI FIRST khám phá chi tiết về những ứng dụng thực tiễn và xu hướng phát triển mà công nghệ này sẽ mang lại trong tương lai.

1. Công nghệ VR và AR là gì?

Công nghệ ngày càng phát triển, mang đến những trải nghiệm mới mẻ và đột phá cho người dùng. Trong số đó, Thực tế ảo (VR) và Thực tế tăng cường (AR) đang trở thành những xu hướng công nghệ nổi bật, mở ra nhiều cơ hội và ứng dụng trong đời sống.

1.1. Khái niệm công nghệ VR

Thực tế ảo (Virtual Reality - VR) là công nghệ tạo ra một môi trường hoàn toàn ảo, nơi người dùng có thể đắm chìm và tương tác như trong thế giới thực. Thông qua các thiết bị chuyên dụng như kính VR, người dùng được trải nghiệm một không gian 3D sống động, được mô phỏng và điều khiển bởi hệ thống máy tính. Công nghệ này thường được ứng dụng trong lĩnh vực giải trí, giáo dục và đào tạo, cho phép người dùng trải nghiệm những tình huống hoặc môi trường mà trong thực tế khó hoặc không thể tiếp cận.

1.2. Khái niệm công nghệ AR

Thực tế tăng cường (Augmented Reality - AR) là một bước phát triển từ công nghệ VR, được thiết kế kết hợp giữa thế giới thực và các yếu tố ảo, bổ sung thông tin kỹ thuật số vào môi trường xung quanh người dùng. Khác với VR tạo ra một thế giới hoàn toàn ảo, công nghệ AR thêm các đối tượng ảo vào thế giới thực, cho phép người dùng tương tác với cả hai cùng lúc. Các ứng dụng AR thường được triển khai trên các thiết bị như smartphone hoặc kính AR, mang đến trải nghiệm tương tác phong phú và trực quan.

2. Nguyên lý hoạt động của công nghệ VR và AR

Thực tế ảo (VR) và Thực tế tăng cường (AR) đã trở thành những giải pháp đột phá, thay đổi cách con người tương tác với thế giới. Nguyên lý vận hành của VR và AR được xây dựng dựa trên các nền tảng công nghệ tiên tiến, kết hợp giữa phần cứng và phần mềm để mang lại trải nghiệm chân thực nhất cho người dùng.

2.1. Nguyên lý hoạt động và cấu trúc của công nghệ VR

Công nghệ thực tế ảo (VR) vận hành dựa trên sự kết hợp giữa phần cứng và phần mềm tiên tiến, tạo ra một không gian ảo hoàn toàn mà người dùng có thể trải nghiệm giống như thật.

Phần cứng của VR:

• Kính thực tế ảo (VR Headset): Sử dụng màn hình hoặc thấu kính để hiển thị hình ảnh 3D sống động, bao phủ toàn bộ tầm nhìn của người dùng. Tích hợp cảm biến chuyển động để ghi nhận vị trí, góc nhìn và hướng chuyển động, giúp đồng bộ hóa môi trường ảo với hành động thực.
• Bộ điều khiển: Cho phép người dùng tương tác với các đối tượng ảo bằng tay cầm hoặc găng tay cảm ứng. Tích hợp cảm biến chuyển động và các nút lệnh để thực hiện các thao tác như nhặt đồ vật, chơi trò chơi, hoặc di chuyển trong môi trường ảo.
• Thiết bị âm thanh: Tai nghe chuyên dụng tạo hiệu ứng âm thanh 3D đồng bộ, giúp tái hiện âm thanh đến từ mọi hướng, tăng cảm giác chân thực.

Phần mềm của VR:

• Hệ thống mô phỏng môi trường ảo: Sử dụng công nghệ đồ họa 3D và render thời gian thực để tạo ra không gian ảo với độ chi tiết cao, tái hiện ánh sáng, bóng đổ và các hiệu ứng vật lý.
• Cảm biến và thuật toán xử lý: Thu thập dữ liệu từ các cảm biến chuyển động để đồng bộ góc nhìn và tương tác của người dùng với môi trường ảo.
• Tích hợp AI và Machine Learning: Tăng khả năng phản hồi của các đối tượng ảo, cho phép chúng tương tác linh hoạt và thông minh hơn với người dùng.

Quy trình trải nghiệm VR: 

• Người dùng đeo kính VR và bước vào không gian ảo được mô phỏng.
• Mọi chuyển động của đầu, tay, hoặc cơ thể được hệ thống cảm biến ghi lại và xử lý theo thời gian thực.
• Hệ thống hiển thị hình ảnh và âm thanh đồng bộ, giúp người dùng cảm nhận được không gian ảo một cách chân thực.

2.2. Nguyên lý hoạt động của công nghệ AR

Công nghệ thực tế tăng cường (AR) hoạt động dựa trên việc tích hợp các yếu tố ảo vào môi trường thực, mang đến cho người dùng khả năng tương tác đồng thời với cả hai thế giới.

Phần cứng của AR: 

• Camera và cảm biến:Thu nhận hình ảnh và thông tin về môi trường thực, bao gồm vị trí, chuyển động và các bề mặt xung quanh. Sau đó, được tích hợp trong điện thoại thông minh, kính AR, hoặc các thiết bị chuyên dụng.
• Bộ vi xử lý: Xử lý dữ liệu từ camera và cảm biến, sau đó tính toán vị trí và góc độ phù hợp để hiển thị nội dung ảo.
• Màn hình hiển thị: Kết hợp hình ảnh thực và nội dung ảo trên màn hình điện thoại, kính AR hoặc các bề mặt hiển thị khác.

Phần mềm của AR:

• Hệ thống nhận diện và theo dõi môi trường: Sử dụng các thuật toán AI để nhận diện vật thể, bề mặt, hoặc các điểm neo trong không gian thực.
• Đồ họa ảo: Tạo ra các đối tượng 3D hoặc thông tin kỹ thuật số, sau đó chèn chúng vào môi trường thực với vị trí và kích thước chính xác.
• Định vị không gian: Sử dụng GPS và cảm biến quán tính để định vị chính xác vị trí người dùng trong không gian.

Quy trình trải nghiệm AR:

• Khi mở ứng dụng AR hoặc sử dụng kính AR, thiết bị sẽ ghi nhận môi trường xung quanh qua camera.
• Dữ liệu từ môi trường được phần mềm phân tích để xác định vị trí và điểm neo.
• Nội dung ảo được tạo ra và hiển thị chính xác trên môi trường thực, đồng thời đồng bộ hóa với góc nhìn và chuyển động của người dùng.

3. Sự khác biệt giữa VR và AR

Công nghệ VR (Thực tế ảo) và AR (Thực tế tăng cường) đang định hình lại cách con người tương tác với thế giới số, nhưng chúng lại phục vụ những mục đích khác nhau và mang đến những trải nghiệm độc đáo riêng. Để hiểu rõ hơn về điểm khác biệt giữa hai công nghệ này, Dưới đây là bảng so sánh chi tiết giữa công nghệ VR và AR.

4. Những lý do doanh nghiệp nên triển khai công nghệ VR và AR

Các doanh nghiệp ngày không chỉ cần cạnh tranh về sản phẩm, dịch vụ mà còn phải mang đến những trải nghiệm vượt trội cho khách hàng và tối ưu hóa hiệu quả vận hành. Việc ứng dụng các công nghệ tiên tiến như Thực tế ảo (VR) và Thực tế tăng cường (AR)sẽ giúp các doanh nghiệp duy trì lợi thế cạnh tranh và phát triển bền vững.
Dưới đây là những lý do quan trọng mà các chủ doanh nghiệp cần cân nhắc để sớm triển khai VR và AR vào mô hình hoạt động của mình.

• Dẫn đầu xu hướng, tạo lợi thế cạnh tranh: Doanh nghiệp áp dụng công nghệ VR và AR sẽ sớm mang lại lợi thế cạnh tranh trước đối thủ, giúp doanh nghiệp xây dựng hình ảnh chuyên nghiệp và hiện đại.
• Nâng cao trải nghiệm khách hàng: Mở ra cách tiếp cận hoàn toàn mới với khách hàng, đặc biệt trong việc tạo ra các trải nghiệm tương tác độc đáo. Khách hàng có thể tham quan showroom ảo qua VR hoặc thử sản phẩm trong không gian thực của họ qua AR.
• Tăng hiệu quả tiếp thị và bán hàng: AR tạo cơ hội cho các chiến dịch tiếp thị sáng tạo, giúp sản phẩm nổi bật hơn trong mắt khách hàng. Khách hàng có thể xem sản phẩm trong môi trường thực tế, tăng khả năng mua hàng. 
• Rút ngắn thời gian đào tạo: Đối với các doanh nghiệp có đội ngũ nhân sự lớn, VR và AR là giải pháp lý tưởng giúp mô phỏng các tình huống thực tế. Nhân viên có thể thực hành vận hành máy móc, lắp ráp sản phẩm hoặc xử lý sự cố trong môi trường ảo trước khi làm việc thực tế. 
• Tiết kiệm chi phí và tối ưu hóa vận hành: Giúp doanh nghiệp giảm bớt các chi phí không cần thiết liên quan đến thử nghiệm sản phẩm, trưng bày hoặc kiểm tra chất lượng.
• Tăng cường khả năng tiếp cận thị trường: Với VR và AR, doanh nghiệp có thể tiếp cận khách hàng ở bất kỳ đâu trên thế giới mà không cần phải xây dựng nhiều chi nhánh hay showroom vật lý. Công nghệ này đặc biệt hữu ích đối với các doanh nghiệp trong lĩnh vực bất động sản, du lịch.

5. Ứng dụng thực tiễn của VR và AR trong các lĩnh vực

Công nghệ VR và AR không chỉ là xu hướng công nghệ mới hiện nay, mà còn mang lại giá trị thực tiễn đáng kể cho các doanh nghiệp. Các ứng dụng của công nghệ này sẽ hỗ trợ các doanh nghiệp nâng cao hiệu quả vận hành, cải thiện trải nghiệm khách hàng và thúc đẩy doanh thu. Dưới đây là những ứng dụng thực tế của VR và AR trong các lĩnh vực khác nhau.

4.1. Giáo dục và đào tạo

Sự kết hợp với công nghệ AR đã tạo ra một cuộc cách mạng trong giáo dục, giúp thay đổi phương pháp giảng dạy truyền thống và nâng cao chất lượng đào tạo. Công nghệ này cho phép giáo viên thiết kế các bài giảng trực quan, tập trung vào thực hành thay vì chỉ dựa vào lý thuyết khô khan.
Với AR, học sinh và sinh viên có thể quan sát các mô hình 3D ngay trong lớp học, chẳng hạn như bản đồ địa lý, cấu trúc giải phẫu cơ thể người, hoặc các hiện tượng thiên văn. Điều này giúp bài học trở nên sinh động, khơi gợi hứng thú học tập và tăng cường khả năng ghi nhớ.

Công nghệ VR, ngược lại, hỗ trợ học tập trực quan bằng cách hiển thị các mô hình 3D hoặc video hướng dẫn ngay trong lớp học hoặc môi trường làm việc. Giáo viên có thể sử dụng AR để minh họa các bài học địa lý, sinh học, hoặc lịch sử, giúp học sinh dễ dàng hình dung và tăng cường tương tác.
Ví dụ, Siemens ứng dụng AR để hướng dẫn kỹ thuật viên kiểm tra và bảo trì máy móc. Các bước hướng dẫn được hiển thị trực tiếp lên thiết bị thông qua kính AR, giúp tăng độ chính xác và giảm thời gian đào tạo.

4.2. Trong lĩnh vực y tế

Công nghệ AR và VR đã trở thành công cụ không thể thiếu trong ngành y tế, hỗ trợ cả bác sĩ và bệnh nhân. AR giúp bác sĩ hiển thị các thông tin chi tiết về cơ thể bệnh nhân, chẳng hạn như mạch máu, cơ quan nội tạng, hoặc các thông số sức khỏe ngay trên da của họ. Công nghệ này còn hỗ trợ chẩn đoán và điều trị bệnh bằng cách cung cấp hình ảnh chi tiết về cấu trúc cơ thể ngay trên bệnh nhân. Từ đó giúp bác sĩ xác định chính xác vị trí cần phẫu thuật hoặc tiêm. 

Mặt khác, VR được sử dụng để mô phỏng các ca phẫu thuật phức tạp, giúp bác sĩ thực hành và nâng cao kỹ năng. Công nghệ hỗ trợ đào tạo y tế bằng cách tạo ra môi trường phẫu thuật mô phỏng, nơi bác sĩ có thể thực hành nhiều lần trước khi thực hiện trên bệnh nhân thật.  Bên cạnh đó, công nghệ VR cũng được sử dụng trong trị liệu tâm lý, giảm căng thẳng, lo âu hoặc hỗ trợ bệnh nhân phục hồi chức năng.

4.3. Bất động sản

AR và VR đã thay đổi cách khách hàng trải nghiệm bất động sản. AR cho phép khách hàng xem các sa bàn ảo 360° của dự án, giúp họ hình dung rõ ràng về không gian và bố trí trước khi quyết định mua. Ví dụ, một số công ty bất động sản sử dụng AR để hiển thị các mô hình 3D của căn hộ trên bản đồ thực, giúp khách hàng dễ dàng xem xét các yếu tố như ánh sáng và diện tích. Điều này đặc biệt hữu ích với khách hàng ở xa hoặc quốc tế, giúp họ hình dung rõ ràng về căn hộ, văn phòng hoặc nhà xưởng trước khi đầu tư.

Với VR, khách hàng có thể tham gia các tour tham quan ảo, nơi khách hàng có thể khám phá toàn bộ dự án bất động sản hoặc không gian thiết kế nội thất mà không cần đến tận nơi. Ví dụ, công ty CBRE đã triển khai các tour VR để giới thiệu các dự án cao cấp, giúp tiết kiệm thời gian và chi phí cho cả khách hàng lẫn doanh nghiệp.

4.4. Trong lĩnh vực làm đẹp

Sự tích hợp của VR và AR trong lĩnh vực làm đẹp đã mang lại trải nghiệm độc đáo cho khách hàng, giúp doanh nghiệp nâng cao chất lượng dịch vụ. Các thương hiệu tiên phong ứng dụng công nghệ này đã tạo nên lợi thế cạnh tranh vượt trội và nâng tầm ngành làm đẹp trong thời đại số hóa.

Một trong những ứng dụng nổi bật của AR trong ngành làm đẹp là khả năng giúp khách hàng “thử trước khi mua” ngay trên điện thoại hoặc máy tính bảng. Công nghệ này cho phép khách hàng nhìn thấy sản phẩm trên khuôn mặt hoặc không gian thực của họ mà không cần trực tiếp sử dụng.
Bên cạnh đó, AR còn hỗ trợ mạnh mẽ trong việc phân tích và tư vấn chăm sóc da. Các ứng dụng AR có khả năng quét da khách hàng thông qua camera, cung cấp đánh giá chi tiết về tình trạng da như độ ẩm, nếp nhăn, hoặc lỗ chân lông. Ví dụ, L'Oreal Makeup Genius giúp khách hàng thử màu tóc và các kiểu trang điểm trước khi quyết định sử dụng dịch vụ. Điều này không chỉ tăng sự hài lòng mà còn giúp khách hàng tự tin hơn khi mua sắm.

Song song với đó, công nghệ VR cũng đóng góp quan trọng trong việc đào tạo nhân viên ngành làm đẹp. Với VR, các công ty có thể mô phỏng các kỹ thuật trang điểm, chăm sóc da hoặc làm tóc trong môi trường ảo chân thực, giúp nhân viên nâng cao tay nghề một cách an toàn và hiệu quả. 

4.5. Sản xuất và công nghiệp

Trong lĩnh vực sản xuất và công nghiệp, Công nghệ VR được sử dụng để mô phỏng các quy trình sản xuất hoặc vận hành dây chuyền trong không gian ảo. Nhân viên có thể thực hành các thao tác vận hành hoặc lắp ráp mà không cần can thiệp vào hệ thống thực tế, giúp giảm thiểu nguy cơ hư hỏng thiết bị và tiết kiệm chi phí thử nghiệm. VR cho phép các doanh nghiệp tạo ra các kịch bản mô phỏng quy trình sản xuất hoặc vận hành dây chuyền trong không gian ảo. 

Đối với công nghệ AR sẽ cung cấp hướng dẫn chi tiết ngay trên các thiết bị sản xuất. Ví dụ, công nhân có thể sử dụng kính AR để xem các bước lắp ráp động cơ hiển thị trực tiếp trên từng bộ phận, tăng độ chính xác và giảm sai sót.
Bên cạnh đó, các hệ thống AR có thể chiếu các tiêu chí kiểm tra lên sản phẩm, giúp công nhân phát hiện lỗi nhanh chóng và cải thiện chất lượng đầu ra. Ngoài ra, công nghệ AR còn hỗ trợ quản lý kho bãi bằng cách hiển thị vị trí sản phẩm hoặc vật liệu trong không gian thực, giúp tối ưu hóa quy trình logistics và vận chuyển.

4.6. Lĩnh vực giải trí

VR và AR đã và đang định hình lại ngành giải trí, mang đến những trải nghiệm mới mẻ và thu hút người dùng hơn bao giờ hết. Công nghệ VR mang đến những tựa game nhập vai đỉnh cao, nơi người chơi có thể trở thành một phần của câu chuyện hoặc tương tác trực tiếp với môi trường ảo.
VR được tích hợp trong các công viên giải trí để mang đến những chuyến phiêu lưu trong không gian hoặc các trò chơi cảm giác mạnh mà không cần di chuyển thực tế. Với VR, khán giả không chỉ xem phim mà còn trở thành một nhân vật trong câu chuyện. Ví dụ, Walt Disney Studios sử dụng VR để tạo ra các bộ phim hoạt hình tương tác, nơi người xem có thể tham gia và thay đổi diễn biến của câu chuyện.

Khác với VR, AR kết hợp thế giới thực và ảo, tạo nên những trải nghiệm vừa gần gũi vừa sáng tạo. Trò chơi tăng cường thực tế là một ví dụ điển hình. Chẳng hạn, Pokémon GO đã gây tiếng vang lớn khi cho phép người chơi "bắt" các Pokémon xuất hiện trong không gian thực thông qua màn hình điện thoại.

4.7. Lĩnh vực nội thất

Công nghệ VR và AR đang tạo ra những cách thức tương tác mới mẻ và hiệu quả trong lĩnh vực nội thất. Với VR, khách hàng có thể tham quan và khám phá không gian nội thất được mô phỏng hoàn chỉnh trong môi trường ảo. Họ có thể "bước vào" một căn phòng được thiết kế sẵn, đánh giá cách bố trí đồ đạc và thậm chí tùy chỉnh thiết kế theo ý muốn trước khi thực hiện trong thực tế. Ví dụ, IKEA đã ứng dụng VR để tạo ra các showroom ảo, giúp khách hàng tự thiết kế phòng bếp hoặc phòng khách của mình mà không cần đến cửa hàng thực tế. 

Bên cạnh đó, AR cho phép khách hàng "thử trước khi mua" bằng cách sử dụng điện thoại thông minh hoặc máy tính bảng để đặt các món đồ nội thất ảo vào không gian thực của họ. Công nghệ này giúp khách hàng hình dung chính xác cách một chiếc ghế sofa, bàn ăn hay tủ quần áo sẽ phù hợp với không gian của mình, từ màu sắc, kích thước đến kiểu dáng.

6. Xu hướng phát triển của VR và AR trong tương lai

Với sự kết hợp giữa công nghệ VR/AR và trí tuệ nhân tạo (AI) trong tương lai sẽ mở ra một chương mới trong hành trình phát triển công nghệ. Vậy những xu hướng nào đang định hình sự phát triển của hai công nghệ này? Hãy cùng AI FIRST khám phá những bước tiến vượt bậc mà công nghệ này sẽ mang lại. 

6.1. Cá nhân hóa trải nghiệm người dùng

Sự kết hợp giữa AI và công nghệ VR/AR mang lại khả năng cá nhân hóa trải nghiệm chưa từng có. Thông qua việc phân tích hành vi, sở thích và nhu cầu của người dùng, AI có thể tạo ra những trải nghiệm được tùy chỉnh, phù hợp với từng cá nhân. Ví dụ, trong một môi trường VR mua sắm, AI có thể gợi ý các sản phẩm phù hợp với thị hiếu của người dùng dựa trên lịch sử tương tác. Hơn nữa, AI còn có thể thích nghi theo thời gian thực, thay đổi nội dung hoặc môi trường VR/AR dựa trên phản hồi của người dùng, giúp trải nghiệm trở nên linh hoạt và hấp dẫn hơn.

6.2. Nhận diện và xử lý hình ảnh nâng cao

AI đóng vai trò quan trọng trong việc cải thiện khả năng nhận diện và xử lý hình ảnh trong VR/AR, giúp nâng cao độ chính xác và chân thực. Nhờ các thuật toán học sâu, AI có thể nhận diện khuôn mặt, đối tượng và các điểm đặc trưng trong môi trường thực, từ đó đảm bảo các yếu tố AR được tích hợp mượt mà và chính xác vào thế giới thực. Điều này đặc biệt hữu ích trong các ứng dụng thực tế như y tế, sản xuất, hoặc bảo trì, nơi yêu cầu độ chính xác cao trong việc hiển thị và tương tác.

6.3. Tự động hóa trong mô phỏng và huấn luyện

AI mang lại giá trị to lớn trong việc tự động hóa các kịch bản huấn luyện và mô phỏng trong môi trường VR/AR. Trong các ngành như y tế, quân đội hoặc hàng không, AI có thể tạo ra các tình huống giả lập dựa trên dữ liệu thực tế, giúp người học rèn luyện kỹ năng mà không gặp rủi ro thực tế. Ngoài ra, AI còn cung cấp phản hồi thông minh theo thời gian thực, đóng vai trò như một huấn luyện viên ảo, giúp người học cải thiện hiệu suất nhanh chóng và hiệu quả.

6.4. Cải thiện giao diện điều khiển và trải nghiệm tương tác

Với sự hỗ trợ của AI, giao diện điều khiển VR/AR trở nên tự nhiên và thân thiện hơn bao giờ hết. AI giúp nhận diện giọng nói, cử chỉ tay và biểu cảm khuôn mặt, cho phép người dùng điều khiển và tương tác với môi trường ảo một cách liền mạch. Không chỉ dừng lại ở đó, AI còn có thể tạo ra các chatbot hoặc trợ lý ảo thông minh trong VR/AR, cung cấp thông tin, trả lời câu hỏi và hỗ trợ người dùng trong suốt quá trình trải nghiệm, từ học tập đến giải trí.

6.5. Kết hợp dữ liệu lớn để tạo môi trường ảo thông minh

AI, khi tích hợp với dữ liệu lớn sẽ có khả năng tạo ra các môi trường ảo động và thông minh trong VR/AR. Bằng cách xử lý và phân tích lượng dữ liệu khổng lồ từ môi trường thực, AI có thể tái tạo chính xác các kịch bản hoặc thế giới ảo phức tạp, từ đó tăng cường tính chân thực và hấp dẫn. Chẳng hạn, trong các trò chơi hoặc mô phỏng thực tế, AI có thể sử dụng dữ liệu để tạo ra các tình huống bất ngờ, thử thách người chơi một cách sáng tạo và thú vị hơn.

Công nghệ VR và AR đã và đang chứng minh vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy trải nghiệm khách hàng, tối ưu hóa quy trình vận hành và tạo ra những giá trị đột phá cho doanh nghiệp. Việc nắm rõ sự khác biệt giữa AR, VR cùng các ứng dụng thực tiễn sẽ giúp bạn khai thác tối đa tiềm năng mà chúng đem lại. Hy vọng những thông tin mà AI FIRST chia sẻ sẽ đem lại thông tin hữu ích cho bạn đọc.